การอ่านหรือฟังธรรมะก่อนนอนเป็นหนึ่งในวิธีปล่อยวาง ปลดปล่อยจิตใจให้คลายจากความตึงเครียดที่สั่งสมมาทั้งวัน ช่วยให้นอนหลับสนิท ไม่กังวล พักผ่อนได้เพียงพอ เพราะในโลกที่ไม่มีวันหลับใหล การนอนหลับได้อย่างเต็มอิ่มเป็นดั่งพรอันประเสริฐ ธรรมะหรือคติธรรมจึงเป็นหนึ่งในตัวช่วยแก้โรคนอนไม่หลับที่หลายคนใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ วันนี้เราจึงรวบรวม 50 ธรรมะก่อนนอน มาฝากทุกท่านในบทความนี้
ธรรมะก่อนนอนสั้นๆ 2566
1.อย่าคิดว่าเขาจะชนะเรากลับคืนอย่างที่เราเคยเอาชนะเขาไม่ได้ ดังนั้น ทุกคนชนะตัวเองดีกว่า – พุทธทาสภิกขุ
2.ขึ้นชื่อว่ากิเลสแล้ว มันต้องแก้ตัวให้ตัวมันเองเสมอ เพราะฉะนั้น จึงต้องนึกถึงตัวเองในเมื่อบิดพลิ้ว พยายามบิดพลิ้ว พยายามแก้ตัวให้แก่ตัวเอง – พุทธทาสภิกขุ
3.อย่าไปค้นหาว่าใครผิดใครถูก ให้ค้นแต่ว่าอย่างไรผิดอย่างไรถูก แล้วก็ชวนกันทำเสียให้ถูก – พุทธทาสภิกขุ
4.สิ่งทั้งหลายเป็นธรรมชาติ เราจะมาเป็นของเรา เป็นไปตามความต้องการของเราไม่ได้ – พุทธทาสภิกขุ
5.ถ้าทำหูเบาใจเบา ชีวิตของเราก็จะเป็นนุ่นปลิวไปตามลม จนตามจับกันไม่หวาดไหว – พุทธทาสภิกขุ
6.พอมีอำนาจราชศักดิ์ ก็มีโอกาสที่จะทุจริตได้ง่ายขึ้นอีกหลายเท่าตัว ต้องระวังให้ดี – พุทธทาสภิกขุ
7.ถ้าท่านขาดความยั้งคิด ชีวิตทั้งชีวิตจะหมดความหมาย โดยไม่ทันรู้ – พุทธทาสภิกขุ
8.สันโดษ พอใจในสิ่งที่เรามี ภูมิใจในสิ่งที่เราเป็น เห็นคุณค่าของสิ่งที่มีอยู่กับตัว เบาสบายและสงบเย็น – พระไพศาล วิสาโล
9.การงานทุกชนิดสอนให้เราฉลาดขึ้นอีกนิดหนึ่งเสมอไป แม้ที่สุดแต่การกวาดขยะ – พุทธทาสภิกขุ
10.ถ้าท่านใจร้อน ก็ต้องร้อนใจในภายหลัง อย่างไม่มีทางหลีก – พุทธทาสภิกขุ
11.ถ้าท่านดำเนินชีวิตด้วยความพอดี ท่านก็จะไม่เป็นหนี้ตลอดกาล- พุทธทาสภิกขุ
12.ถ้าท่านทำดีเพื่อเด่น ก็จะถูกเขารุมเขม่นแม้จากญาติมิตรของตัวเอง- พุทธทาสภิกขุ
13.ถ้าท่านหวังพึ่งแต่คนอื่น ก็มีสักวันที่จะต้องกลืนน้ำตาตัวเอง- พุทธทาสภิกขุ
14.การโกรธคนอื่นเขา ก็เท่ากับจุดไฟเผาตัวเองเสียก่อนตั้งนานแล้ว- พุทธทาสภิกขุ
15.คนที่มองโลกในเชิงบวกเป็นนิสัย เป็นคนที่มีกำไรชีวิตจากทุกสถานการณ์ – ว.วชิรเมธี
16.เพ่งอารมณ์เมตตาเป็นอารมณ์ภาวนา แผ่เมตตาไปยังสรรพสัตว์ทั้งหลายในโลก เมตตาเท่านั้นที่จะเอาชนะโทสาและความเกลียดได้ – หลวงปู่ชา สุภทโท
17.ถ้ามีสติระลึกได้ทุกเมื่อมีสัมปชัญญะประกอบด้วยยิ่งดีใหญ่ เป็นการปฏิบัติธรรมโดยแท้-หลวงปู่ท่อน ญาณธโร
18.เพ่งโทษตนเป็นบัณฑิต เพ่งความผิดคนอื่นเป็นพาล-หลวงปู่จันทร์ กุสโล
19.อย่าไปโทษอากาศร้อนหนาว อุปสรรคปัญหา คนนั้นคนนี้ มันช่วยให้เราได้สร้างบารมี มันเป็นบวกไม่ใช่ลบ
-หลวงพ่อกัณหา สุขกาโม
20.แม้ภูเขาสูงแสนสูง หากบุคคลผู้มีความเพียรพยายามปีนป่ายขึ้นไปจนถึงยอด
ภูเขาสูงแสนสูงก็ต้องอยู่ใต้ฝ่าตีนของคนผู้นั้น-หลวงปู่ท่อน ญาณธโร
ธรรมะก่อนนอน คำคม 2566
21.ขออย่าได้อยู่ด้วยความคิดในการพยาบาทอาฆาตซึ่งกันและกัน นี้ก็เป็นการดำริชอบ ดำริในทางไม่เบียดเบียนกัน-หลวงปู่สุวัจน์ สุวโจ
22.ขณะพูดคุยกับใคร พูดให้เขาฟังบ้าง หัดฟังเขาพูดบ้าง ให้คนที่เราคุยด้วยรู้สึกว่าเขาเก่ง มิใช่เราเก่งอยู่คนเดียว-หลวงปู่จันทร์ศรี จนฺททีโป
23.ไม่ควรปล่อยใจไปตามอารมณ์ ควรที่จะฝึกฝนอบรมตนเองตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ขี้เกียจก็ช่าง ขยันก็ช่าง ให้ปฏิบัติมันไปเรื่อยๆ ลองคิดดูซิ ทำอย่างนี้จะไม่ดีกว่าหรือ การปล่อยใจตามอารมณ์นั้น จะไม่มีวันถึงธรรมของพระพุทธเจ้า-หลวงปู่ชา สุภทฺโท
24.บาปที่ทำแล้วมันแก้ไม่ได้ แต่นิสัยชั่วที่เราประพฤติอยู่นั้นมันแก้ได้ ท่านให้แก้กันที่ตรงนี้-หลวงพ่อพุธ ฐานิโย
25.คนเรานี้มันก็มาหวั่นไหวกับโลกธรรมแปดนี้แหละ ฉะนั้นพากันศึกษาให้รู้ให้เข้าใจเสีย-หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ
26.ในการพัฒนาคน ก็จำต้องพัฒนาให้ถึงจิตใจ ถ้าคนมีจิตใจไม่เจริญ ก็ยากที่จะพัฒนาส่วนอื่นๆ ให้เกิดผลสำเร็จได้-สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร
27.อย่าประมาทเรื่องความตาย ให้เร่งภาวนา ทำจิตใจให้หมดกิเลส หมดทุกข์ หมดร้อน ให้ได้ก่อนความตายจะมาถึง-หลวงปู่สิม พุทฺธาจาโร
28.ถ้ามีสติระลึกได้ทุกเมื่อมีสัมปชัญญะประกอบด้วยยิ่งดีใหญ่ เป็นการปฏิบัติธรรมโดยแท้-หลวงปู่ท่อน ญาณธโร
29.เมื่อไม่มี เราก็เป็นทุกข์อยู่ตลอดเวลา ถ้าเราไม่มีการปล่อยวาง-หลวงปู่ชา สุภทฺโท
30.โลกนี้และชีวิตนี้ ไม่มีอะไร เราเวียนว่ายตายเกิดอยู่อย่างนี้มานานแล้ว เราสุขเราทุกข์อย่างนี้มาหลายภพหลายชาติแล้ว อย่าโศกเศร้าเสียใจไปนักเลย-หลวงปู่จันทร์ศรี จนฺททีโป
31.ส่วนการชนะนั้น ก็มิได้ประสงค์ให้ชนะในทางก่อเวร แต่มุ่งให้เอาชนะตนเอง คือชนะจิตใจที่ใฝ่ชั่วของตน
และเอาชนะเหตุการณ์แวดล้อมที่มาเป็นอุปสรรคแห่งความดี เพื่อที่จะรักษาและเพิ่มพูนความดีของตนเองให้ดียิ่งๆ ขึ้น-สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร
32.ศรัทธาคือความเชื่อ เชื่อว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เชื่อว่าบาป บุญ เวรกรรมนั้นมีจริง ต้องสร้างศรัทธาให้เข้มแข็งขึ้น จึงจะเป็นแรงบันดาลใจให้เราทำแต่ความดี-หลวงปู่ท่อน ญาณธโร
33.ความตายและความเกิด เป็นกำเนิดแห่งความทุกข์ ความสุขอันประเสริฐไม่ต้องเกิด แก่ เจ็บ ตาย – ท่านพ่อลี ธมฺมธโร
34.ให้ทุกคนปรับปรุงตัวเอง ทำตัวเองให้ดีก่อนอื่น เมื่อปรับปรุงตัวเองให้ดีแล้ว เท่ากับได้ปรับปรุงคนอื่นพร้อมกันไปด้วย เพราะการสอนที่ดีคือการทำให้ดูเป็นตัวอย่างนั่นเอง-หลวงปู่จันทร์ กุสโล
35.จะเป็นชีวิตเดี่ยวก็ตาม ชีวิตคู่ก็ตาม ชีวิตหมู่ก็ตาม ชีวิตสังคมก็ตาม ถ้าขาดศีลแล้วอยู่ด้วยกันไม่ได้-หลวงปู่พวง สุขินฺทริโย
36.อย่าพยายามทำคนอื่นให้เหมือนใจเรา เพราะเราก็ทำให้เหมือนใจคนอื่นไม่ได้-หลวงปู่จันทร์ กุสโล
37.มันเป็นธรรมประจำโลก ธรรมเหล่านี้ล้วนแต่เป็นของไม่เที่ยง เกิดขึ้นมาแล้วก็ดับไป ก็ต้องพิจารณาให้เห็นอย่างนี้-หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ
38.พระธรรมเป็นของกลาง ใครจริงใครได้ ไม่ต้องเป็นห่วงคนอื่น-พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจนฺโท)
39.จงพากันรักษาใจของเราด้วยธรรม มองกันให้มองในแง่ให้อภัยเสมอ อย่ามองแง่ร้าย-หลวงตามหาบัว ญาณสมฺปนฺโน
40.ผู้หมดรักหมดทุกข์นั้น พระพุทธเจ้าตรัสเรียกว่า ‘เป็นผู้ไม่มีโศก ไม่มีธุลีใจ ไม่มีคับแค้น’-สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร
ธรรมะ คลายเครียด ก่อนนอน 2566
41.ชีวิตมนุษย์มีขึ้นและมีลง อะไรมีขึ้นก็ต้องมีลง เป็นกฎธรรมชาติที่อยู่เหนือความควบคุมของมนุษย์
อำนาจ เกียรติยศ ชื่อเสียง ก็ไม่พ้นกฎธรรมชาตินี้-หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ
42.สิ่งที่มันเป็นอดีตก็ผ่านไปแล้วก็แก้ไขอะไรไม่ได้ สิ่งที่เป็นอนาคตก็ยังไม่มาถึง เราก็อย่าได้ไปวิตกกังวล
เราปฏิบัติหน้าที่ของเราในปัจจุบันให้ดีที่สุด-หลวงพ่อกัณหา สุขกาโม
43.บัณฑิตผู้มีความฉลาด ย่อมไม่ดูหมิ่นบาปบุญแม้เพียงเล็กน้อย บาปนิดหน่อยก็ไม่ทำ บุญนิดหน่อยก็ย่อมทำ-หลวงพ่อพุธ ฐานิโย
44.ผู้นับถือพุทธศาสนา ไม่มีโอกาสไปวัดไปวา เราอยู่ที่บ้านจงพากันมีวัดภายใน คือที่ตัวของเรา ที่บ้านของเราทุก ๆ คน วัด คือสถานที่ที่เราจะต้องบำเพ็ญคุณงามความดี-หลวงปู่เทสก์ เทสรํสี
45.คนเราถ้ามีการสังเกตสอดส่องความประพฤติชั่วดีของตัวบ้าง ย่อมมีที่ดัดแปลงแก้ไขให้เป็นคนดี เป็นที่เคารพนับถือของผู้อื่น ได้อย่างน่าชมและสนิทใจ-หลวงปู่ขาว อนาลโย
46.ถ้าปล่อยก็ว่าง ถ้าวางก็เบา ถ้าเอาก็หนัก-หลวงปู่จันทร์ กุสโล
47.กาลเวลามันล่วงไปผ่านไป แต่มันมิได้ล่วงไปเปล่า มันเอาอายุวัยของเราไปด้วย ดังนั้นอย่าประมาทเรื่องกาลเวลาให้แสวงหาสาระคือบุญกุศลไว้เสมอๆ อย่าให้ชีวิตล่วงไปเปล่าประโยชน์-หลวงปู่สิม พุทฺธาจาโร
48.สิ่งใดที่เรารู้เท่าทัน สิ่งนั้นไม่สามารถที่จะดึงใจของเรา ไปทรมานให้เกิดทุกข์ขึ้นได้-หลวงพ่อพุธ ฐานิโย
49.เรื่องที่แล้วไปแล้ว มันก็แล้วไปแล้ว จะเอามาคิดอะไรอีก ผ่านไปแล้ว อย่าเอามาคิด จิตจะฟุ้งซ่านขุ่นมัว-หลวงปู่ท่อน ญาณธโร
50.สร้างพระไว้ในใจของเรา ได้บุญยิ่งกว่าสร้างพระข้างนอก-ท่านพ่อเฟื่อง โชติโก
การอ่านหรือฟังธรรมก่อนนอนที่ได้ผลอย่างแท้จริง คือ การนำไปปรับใช้ในการชีวิตประจำวัน การฉุกคิด ทบทวน เรื่องราวที่ผ่านมาในแต่ละวัน มีจุดไหนที่เราสามารถปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงได้หรือไม่ หากไม่มีสิ่งใดที่เราจะทำได้มากกว่านี้ ก็จงปล่อยวาง เพราะสรรพสิ่งล้วนตั้งอยู่แล้วดับไปตามกาลเวลา มันเป็นเช่นนั้นเอง มนุษย์เราเป็นเพียงแค่พยานประวัติศาสตร์ห้วงหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นและดับไปเช่นกัน ดังนั้น อย่าไปยึดติดกับสิ่งใดให้มากเกินไป จงใช้เวลาอย่างคุ้มค่า และอย่าแบกสิ่งใดไว้จนชีวิตของเราปราศจากความสุขทางใจ
